Temiz hava, uyku kalitesini artırmadan sindirimi düzeltmeye kadar sağlığımıza büyük faydalar sağlayabilir. Bu sağlıklı ve verimli geçirdiğiniz bir gün ile hastaneye gitmeniz gereken bir günün arasındaki fark gibidir. Yazının devamında modern filtrasyon ve HVAC teknolojileri hakkında bilgi edinecek ve sağlığınız için en iyi havaya sahip olmak amacıyla fazlasını yapmak isteyeceksiniz.
Günde 2 kg yiyecek yediğimizi, 2 litre su içtiğimizi ve 11.000 litre hava soluduğumuzu biliyor muydunuz? Bildiğimiz gibi hava, insanın hayatta kalması için son derece önemlidir, ancak bazen bu havanın temiz olmasının önemini unuturuz. Aldığımız her nefeste vücudumuza giren 25 milyonun üzerinde parçacık bulunabilir. Havada daha yüksek parçacık konsantrasyonları ile hastalık riski artar.
Şu anda, Çevre Koruma Ajansı (EPA), havada bulunan altı kirletici kriteri sınıflandırmaktadır1. Bu kirleticiler Ozon, Partikül Madde, Sülfür Dioksit, Karbon Monoksit, Kurşun ve Azot Dioksit’tir. Bu kirleticilerin birçoğu yaygın bir gaz veya VOC’ler (uçucu organik bileşikler) olduğundan kolayca anlaşılabilir, ancak Partikül Madde birkaç farklı kirleticiden oluşan bir şeydir. Dediğimiz gibi, her nefeste 25 milyondan fazla parçacık bulunur. Bunlar farklı tipte parçacıklar (polen, toz, is vb.) ve farklı boyutlu partiküller içerir. Partikül Madde hakkında konuşurken, dört temel partikül aralığından bahsediyoruz:
PM1, sağlıklı ve iyi bir iç mekan ortamı (IAQ – İç Mekan Hava Kalitesi) oluşturmak için filtreleme sürecinde en önemli ve ilgili partikül fraksiyonudur, burada insanlar ve süreçler en iyi şekilde korunur. En küçük partiküller insanlar için en tehlikeli olanlardır çünkü insan vücudu bu son derece küçük ve zararlı partiküllere karşı yeterli korumaya sahip değildir. Bu partiküller solunum sistemi aracılığıyla vücudumuza girer, onları soluruz ve akciğerlerin en derin noktalarına kadar ulaşır ve kan dolaşımı ile tüm vücuda yayılır.
Figure 1: ©Markus Koch (Camfil)
Avrupa Birliği’nin bir raporuna göre2, iç mekan hava, dış mekan havasından 50 kat daha kirli olabilir. Bu düşük hava kalitesindeki artışın nedeni birkaç faktöre bağlıdır:
Kirlenmiş yiyecek veya su tükettiğimizde hastalık riski altında olduğumuzu anlarız, ancak genellikle düşük hava kalitesinin sağlığımızı nasıl etkilediğini düşünmeyiz. Düşük hava kalitesi, sadece akciğer fonksiyonlarınızı değil, aynı zamanda diğer önemli organlarınızı da olumsuz etkileyebilir3. Nefes aldığınız hava ne kadar kötü olursa, hastalık riski de o kadar artar. Ancak sağlık için belki de gıdalarımızın faydalarına odaklandığımız gibi aynı yaklaşımla temiz havayı solumanın sağlık faydalarına odaklanmalıyız. Temiz hava, uyku kalitemizi artırmadan4 sindirimi düzeltmeye5 kadar sağlığımız için büyük faydalar sağlayabilir.
Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada, temiz havanın bilişsel fonksiyonları geliştirdiği gösterildi6. Bu araştırmada, düşük hava kalitesine sahip bir ortam ile daha iyi hava kalitesine sahip bir ortamda bulunan insanlar arasındaki fark incelendi. Sonuç olarak, temiz hava kalitesine sahip binada bulunan insanların bilişsel performanslarının %61 arttığı gözlemlendi. Hava kalitesi daha da yükseldiğinde, bu insanların bilişsel görevlerde %101 daha yüksek performans sergileyebildikleri görüldü.
Figure 2: ©Markus Koch (Camfil)
İç Mekan Hava Kalitesi’ni iyileştirmenin ilk adımı kirleticilerin kaynaklarını bulmaktır. Çoğu durumda, dış mekan hava kirliliği iç mekan hava kalitesinin kötü olmasına büyük katkıda bulunabilir. Hava kalitesinin korunduğundan emin olmak için Avrupa standartlarında belirlenen yönergeleri takip etmelisiniz7. Bu standart, tüm insanların bulunduğu tesislerde ePM1 filtrelerinin önemini vurgular. HVAC sisteminizde hava filtresi değiştirilmesi gereken ana bileşendir. Bu, filtreleme çözümü en kolay adımıdır çünkü mevcut yapıyı değiştirmeye veya tesiste yeni sistemler kurmaya gerek duymaz. Genellikle, bu hava filtreleri HVAC sisteminizin enerji tüketimini yükseltilebilir. En yüksek enerji sınıflandırmasına sahip filtreleri kullanmak, tesisinizdeki insanları korurken optimal performansı sağlamaya yardımcı olacaktır8.
___________________________________________
[1] https://www.epa.gov/criteria-air-pollutants
[2] ECA report 23 Ventilation, good indoor air quality and rationale use: https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC25406
[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31285306/
[4] https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2017/may/21/air-pollution-linked-to-poor-sleep-study-finds
[5] https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/iub.2530
[6] https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/ac1bd8
[7] For example: prEN16798-3: Energy performance of buildings – Ventilation for buildings – Part 3: For non-residential buildings – Performance requirements for ventilation and room-conditioning systems
[8] Best energy class is A+ according to the Eurovent Certification Programme
