Wanneer je een ruimte binnenloopt, hoe weet je dan dat je geen virussen, bacteriën of chemische en schadelijke deeltjes inademt? Het lijkt misschien alsof je machteloos bent in zo een situatie. In hoeverre kun je immers de binnenluchtkwaliteit thuis, op school of op kantoor controleren? Leer meer over wat het verschil maakt tussen gezond en schadelijk, en stop met het inademen van vervuilde lucht.
De lucht die we inademen, zit vol met deeltjes van alle soorten, maten en samenstellingen. Sommige zijn biologisch, zoals pollen, sporen, bacteriën en virussen. Anderen zijn chemisch, zoals schadelijke verbrandingsdeeltjes afkomstig van het stadsverkeer.
De COVID-19-pandemie heeft de aandacht gevestigd op het gebruik van luchtfiltratie om lucht in gebouwen te reinigen door biologische deeltjes in de lucht te verwijderen, waardoor het risico op besmetting wordt verminderd.
Kleine deeltjes in de lucht in de grootte 1 micron en lager (PM1), zijn zorgelijk omdat ze diep in ons lichaam kunnen doordringen. Biologische deeltjes zoals bacteriën en virussen kunnen zich in onze neus en sinus vestigen en zelfs diep in de longen reiken, waar ze infecties veroorzaaken.
Figuur 1: © Peter Dyment, Camfil
Luchtfiltratie is de luchtreinigingstechnologie die mensen kan beschermen tegen besmettelijke deeltjes in de lucht door ze uit de luchtstroom te verwijderen. Algemene ventilatieluchtfilters worden getest op deeltjesverwijdering volgens de huidige Europese en wereldwijde testnorm EN ISO 16890:2016. Voor hogere filtratie-efficiënties die nodig zijn in kritieke toepassingen, kunnen HEPA-filters worden gebruikt en getest volgens EN1822:2019.
In biowetenschappelijke laboratoria worden HEPA-filters gebruikt om virussen en bacteriën in te sluite. H14-klassefilters met een efficiëntie van 99,995 % bij meest penetrerende deeltjesgrootte (MPPS) worden over het algemeen gebruikt. Vergelijkbaar geteste H14 klasse filters zijn te vinden in luchtreinigers.
Veel andere nieuwe technologieën hebben het potentieel om lucht, of beter gezegd de besmettelijke deeltjes in de lucht, te behandelen, maar hun werkzaamheid nog niet goed getest. Elke voorgestelde nieuwe technologie moet worden getest door middel van een goedgekeurde en getoetste CEN- of ISO-technische norm, zodat de resulterende testgegevens onder gecontroleerde omstandigheden kunnen worden gereproduceerd.
Er zijn veel technologieën zoals UV-licht, fotokatalytische oxidatie, gepulseerd licht, ionisatie, ozon, thermisch, microgolven, plasma, coronaontlading, ultrasonificatie, chemische desinfectie, vrije radicalen, of op plantaardige biologie gebaseerde technologie.
Met behulp van deze opkomende technologieën worden biodeeltjes in de lucht meestal onderworpen aan verschillende doses straling of chemische agens, afhankelijk van de gebruikte technologie. Als deeltjes niet worden verwijderd, moet ervoor worden gezorgd dat ze de vereiste deactiveringsdosis hebben voor elk deeltje.
Het is niet mogelijk om een virus te „doden” omdat het niet leeft in de ware zin van het woord. Een virus is een bundel van genetisch materiaal dat zich kan verspreiden door levende gastheercellen door te dringen en te infecteren.
Een virus zoals COVID-19 is zeer klein (meestal ongeveer 0,12 tot 0,16 micron in diameter) en wordt meestal ingesloten in een vloeibare envelop wanneer het wordt geprojecteerd als een aerosoldruppel door een besmette persoon in de binnenluchtruimte. Grotere deeltjes tot 5 micron kunnen uren in de lucht blijven en, tenzij verwijderd uit de lucht door luchtfiltratie, een risico in de ademzone blijven vormen.
Een recente studie in het Addenbrookes NHS-ziekenhuis in het Verenigd Koninkrijk1 in een volledig bezette COVID-19-afdeling geeft aan dat de infectie in de lucht voornamelijk wordt vervoerd in de deeltjesgrootte 1 micron en hoger. Dit zou wijzen op een grotere rol voor PM1-gecertificeerde ISO16890-geteste HVAC-filters en dat een groter gebruik van schone gefilterde recirculatielucht gunstig zou zijn voor de gezondheid van de bewoners.
Zonder een geschikt luchtfilter omdeeltjes in de lucht te verwijderen, kunnen ze blijven hangen en dus ingeademd worden. In een wereld waar de dreiging van luchtvervuiling en COVID-19-besmetting nu een dagelijkse uitdaging en een zorg voor de meeste mensen is, zouden ze waarschijnlijk niet comfortabel zijn om ongefilterde lucht in onze bezette kantoren of veel drukke openbare gebouwen in te ademen.
Binnenruimtes in scholen, ziekenhuizen en drukke kantoren zijn plaatsen waar deze bezorgdheid over het inademen van virussen en bacteriën in de lucht nu scherp in beeld wordt gebracht.
Figuur 2: © Peter Dyment, Camfil
Deeltjes in de lucht, tenzij gefilterd, zijn vrij om naar een oppervlak te vallen waar biodeeltjes op oppervlakken de contactinfectie kunnen vergemakkelijken wanneer ze door mensen worden aangeraakt. Daarom kan regelmatige oppervlaktereiniging belangrijk zijn.
Een manier om gerust te zijn over het inademen van lucht in gebouwen is door een luchtmonitor te gebruiken om de concentraties PM1 en PM2.5-deeltjes te meten en hoe ze in de loop van de tijd varieren variëren. Luchtmonitoringtechnologie is aanzienlijk goedkoper geworden en is effectief om bijvoorbeeld de concentratie van PM2,5 te controleren en te zien of deze veel boven of onder de concentratierichtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie van 5 µg/m3 ligt (jaarlijks gemiddelde WHO 2021).
Luchtbemonstering en -analyse kunnen de aanwezigheid van specifieke virussen en bacteriën in de deeltjes van verschillende grootte bevestigen. Ze moeten vaker worden gebruikt op plaatsen waar er een hoog risico op infectie is.
Koolstofdioxide (CO2) kan ook worden gecontroleerd om gebieden met slechte ventilatie aan te geven. Wanneer de pieken van CO2 en PM2.5 samenvallen, zou dat kunnen wijzen op verhoogde niveaus van biodeeltjes, waarvan sommige besmettelijk kunnen zijn. Na verloop van tijd en met ervaring is het mogelijk om de bronnen van deeltjes te karakteriseren en te matchen met activiteiten in en rond de binnenruimte.
Bio-bemonstering van de lucht en deeltjesgrootte/samenstellingsanalyse is een betere benadering van een op deeltjes gebaseerd infectieprobleem.
In voorkomend geval kan de luchtbehandelingskast van het hoofdsysteem luchtfiltratie worden aangevuld met standalone luchtreinigers. Deze combinatie biedt volledige capaciteit voor het creeeren van schone lucht.
Luchtmonitoren kunnen worden gebruikt om schone lucht aan te tonen en in sommige gevallen de werking van de ventilatie-installatie zelf te regelen.
Gebouwgebruikers hebben het afgelopen anderhalf jaar veel moeten leren over het wassen van handen, het handhaven van sociale afstand, het schoonmaken van oppervlakken, het dragen van mondkapjes (luchtfilters voor je gezicht), en nu leren ze over de voordelen van luchtfiltratie voor schone gezonde binnenlucht.
We leren allemaal nog steeds dat je schone lucht moet handhaven als je comfortabel en veilig wilt zijn met een minimaal risico, in je binnenomgeving, thuis, op het werk of in andere gebouwen.
___________________________________________
[1] https://www.cuh.nhs.uk/news/air-filters-on-wards-remove-almost-all-airborne-covid-virus/
